Korte keten: Onbemande supers brengen de boer naar de burger

‍

Ron Jansen Gepubliceerd: 24 mei 2023Gewijzigd: 26 mei 2023

ZEIST - Kopen uit de korte keten. Het is een manier om boeren een duurzaam, leefbaar inkomen te verschaffen. Het kan door bijvoorbeeld maaltijdboxen van Boerschappen, De Krat of een andere speler te bestellen. Consumenten kunnen er ook voor kiezen zelf langs Landwinkels en aan huis verkopende boeren te fietsen. Je ziet echter ook meer onbemande supertjes opduiken in steden en dorpen. De boer komt naar de stad. Distrifood Magazine nam de proef op de som en trok langs vier verschillende concepten en ‘testte’ Oogst, Verslokaal Burgerboerderij De Patrijs, Pantry en Appeltje-Eitje.

‍

Consumenten bezochten in coronatijd graag land- en boerderijwinkels. Die trokken meer klanten en draaiden in 2021 topomzetten. Na corona was er echter een terugval. Ten opzichte van het jaar daarvoor verloren ze 14 procent omzet, meldde GfK halverwege 2022. Zelf op pad gaan en eten uit de korte keten kopen zagen consumenten tijdens de coronapandemie als een uitstapje. En die stapten daar weer vanaf. ‘We gaan meer naar de supermarkt voor onze boodschappen of bestellen die online’, stelde Norman Buysse van de marktonderzoeker. Overigens was GfK wel positief over de toekomst van land- en boerderijwinkels. Sinds pre-coronajaar 2019 trokken nog altijd dubbel zoveel – zo’n 480.000 – consumenten eropuit om hun boodschappen op het platteland te doen.

‍

‍

Met onbemande in korte keten van boer naar burger

‍

Nu die hausse weer een beetje over is, biedt dat anderen een kans. Een start-up, zoals Oogst, brengt de boer naar de stad. Appeltje-Eitje doet zoiets al een paar jaar. BurgerBoerderij De Patrijs is in een aantal stadjes en grotere dorpen in de Achterhoek te vinden. Pantry is een soortgelijk concept. Ze verschillen soms sterk in uitvoering. Maar ze hebben alle vier gemeen dat ze de boer naar de burger brengen. Maar nog opvallender: het zijn alle vier in principe onbemande winkeltjes. Niet met de high-tech van bijvoorbeeld de onbemande Amazon Go-winkels of die van de Aldi-pilot in Utrecht. Nee, hier vertrouwen ze op de eerlijkheid van de klant. Die scant zelf en weegt zelf de producten uit de korte keten af om vervolgens in de app te betalen of, zoals bij De Patrijs, het aankoopbedrag automatisch te laten incasseren. Appel-Eitje is daarop de uitzondering. Dit is een winkel met automaatwanden. Klanten kiezen en rekenen af bij een terminal middenin de winkel en vervolgens opent het loketje met het product.

‍

Oogst

‍

‍

De vestiging van Oogst in Woerden middenin de plaats in een autoluwe winkelstraat. Foto: Distrifood.

Oogst is misschien wel het meest doordachte concept. Het korte keten- en natuur-inclusieve winkelconcept Oogst brengt de boerderijwinkel naar de stad. Na de eerste vestiging in Leiden opende onlangs een tweede winkel van het onbemande franchiseconcept in Woerden. ‘We maken het veel makkelijker om direct van de boer te kopen’, zei co-founder Fennie Lansbergen eerder in Distrifood. Het betreft een franchiseconcept met als winkeluitbater een zogenoemde Oogst-boer. Die koopt bij lokale boeren en leveranciers in en bestiert de winkel. In Leiden en Woerden is dat ook daadwerkelijk een boer(in). Een derde winkel opent in Haarlem zodra een pand is gevonden.

De consument hoeft niet meer zelf op de fiets langs duurzame boeren uit de korte keten”

Het pand van Oogst in Woerden ligt in hartje centrum, in een winkelstraat die voor auto’s is gesloten. Met de app van het zo duurzaam mogelijke Oogst gaat de winkeldeur (Woerden) van het nog geen 100 vierkante meter tellende winkeltje open. De app, waar de consument zich registreert door via iDeal een cent over te maken, werkt verder vlekkeloos. Het is een kwestie van producten kiezen uit de lijsten (zuivel, groente et cetera) in de app en die toe te voegen aan het eigen lijstje. Het assortiment komt uit de korte keten en voornamelijk van natuur-inclusieve boeren uit de directe omgeving. Zuivel, vlees en groente, vers van de boer, maar niet per se biologisch. Er staat een weegschaal voor af te wegen producten, zoals bepaalde agf en vlees. Dat gewicht wordt in de app ingevoerd.

Oogst. Foto: Distrifood.

Betalen gebeurt via iDeal. Het totale proces verloopt vlekkeloos. In prijsstelling zit Oogst wellicht net iets hoger dan de andere drie. Daar staat tegenover dat het assortiment het grootst is van de vier winkeltjes. Zo is er ook aardig wat bio-kw van Odin te vinden. Ook worden in de winkel boeren en andere leveranciers uit de duurzame korte keten voorgesteld.

‍

Appeltje-Eitje

De oprichters van Appeltje-Eitje, Gertjan van Dam en Sven Wiggelo, zijn zelf boeren, de een met een pluimveebedrijf en de ander met een fruitteelt- en melkveebedrijf. Ze brengen naar eigen zeggen de boerderijwinkel naar de stad. De techniek hebben ze in eigen hand. Zo kunnen ze bijvoorbeeld op afstand de prijzen aanpassen. Ze zeggen net zo duur of goedkoop te zijn als de supermarkt omdat er geen tussenhandel in de korte keten zit.

‍

Zie ook:

Video Appeltje-Eitje: ‘Wij zijn boer, geen prijsvechter’

Appeltje-Eitje is het meest laagdrempelige van de vier onbemande concepten. Het betreft automatiekwinkels. De deur van de vestiging in Ede, een van de vijf, staat wijd open. De winkel ligt in winkelcentrum Stadspoort vrijwel naast een Albert Heijn. Er is geen app of pas voor nodig om binnen te komen. Sterker nog, de deur staat uitnodigend wijd open.

‍

‍

Appeltje Eitje werkt met loketautomaten die na betalen open gaan. Foto: Distrifood.

Kopen gaat via een terminal middenin de winkel. Klanten kunnen, bijvoorbeeld, een kilo appels aanklikken, betalen en het luikje gaat open. Met vlees en dergelijke idem dito. Het assortiment is overigens zeer beperkt en er is veel out-of-stock. Zo zijn onder meer bij de groep zuivel melk, karnemelk en yoghurt uitverkocht. Vlees is wel ruim voorradig. Twee dagen later is Distrifood Magazine weer in de buurt. Dan is er wel melk en karnemelk op voorraad.

‍

Pantry

‍Pantry is in eerste instantie opgericht door Lukas Lagerweij om weer een supertje naar zijn supermarktloze woonplaats Wilp te brengen. Zo hoefden inwoners daardoor niet meer naar elders voor hun versboodschappen. Ook Pantry werkt met een app. Die verschaft na inschrijving toegang tot de winkel. Via camera’s in het winkeltje is vooraf te zien hoe het met de aanwezigheid van het assortiment zit. Leveranciers, zoals een bakker en boeren uit de omgeving, gebruiken die ook om de voorraad te checken. Ook worden de boeren en andere leveranciers in de app voorgesteld. Zo weet de klant waar zijn producten vandaan komen. Wat begon als een dorpsupertje is nu ook in grotere plaatsen te vinden. Een tijdje terug opende een tweede Pantry in het staion Ede. Ook zijn er nu vestigingen in Nijmegen en Appingedam.

Pantry. : Distrifood.

Het agf-assortiment van Pantry beweegt met de seizoenen mee. Teglijkertijd met Distrifood Magazine zijn er twee andere klanten in de winkel. Een van hen blijkt de partner van Lagerweij te zijn. ‘Ik doe uiteraard hier mijn boodschappen’, zegt ze. Om de deur te openen moet een QR-code vanaf de mobiele telefoon worden gescand. Het kost even wat moeite voor die opengaat. Het winkelproces en het afrekenen verlopen voorbeeldig. Klanten kunnen zelfs kiezen uit twee manieren van betalen. De een is in de app met iDeal. Maar er kan ook een code op het telefoonscherm worden gescand en is gewoon pinnen mogelijk. Ouderen, die ook vaker de winkel bezoeken, zeiden daar behoefte aan te hebben. Ook dat pinnen verloopt vlekkeloos.

‍

‍

Burgerboerderij De Patrijs

De Patrijs heeft meer dan de andere drie een missie. Sinds niet al te lang heeft De Patrijs een boerderij in Groot Dochteren, een buurtschap tussen Lochem en het Gelderse Laren. Die wordt door mede-oprichter Johannes Regelink omgeturnd naar een natuur-inclusief landbouwbedrijf. Het totale kernteam omvat zo’n negen personen. De Patrijs baat naast de boerderijwinkel inmiddels vier onbemande winkeltjes, zogenoemde vers-lokalen, uit in de plaatsen Eefde, Vorden, Zutphen en Lochem. Klanten moeten voor €5 per jaar lid worden voordat ze met de app de winkel in kunnen. Betalen gaat via iDeal.

Winkelen bij De Patrijs gaat min of meer hetzelfde als bij Pantry en Oogst. Klanten krijgen toegang via de app. Ze moeten zelf producten afwegen en het gewicht invoeren in de app. Er zijn zuivel, kaas, eieren, agf, vlees, graanproducten en ook wat dranken en conserven te vinden. Als Distrifood Magazine een paar producten koopt, komt er nog een klant binnen in het onbemande containerwinkeltje in Vorden. Ze koopt al jaren bij De Patrijs, ook toen die op een andere locatie stond, zegt Eppie van het Hof. Klanten die bij De Patrijs winkelen zijn akkoord gegaan met automatische afschrijving van het bedrag waarvoor zij boodschappen doen. Dat gebeurt één keer per maand. In de app is onder het tabje Geschiedenis te zien wat bij vorige bezoekjes is gekocht. Dat is derhalve controleerbaar en gaat niet alleen op basis van vertrouwen. Op de website van De Patrijs is te zien hoeveel omzet de winkeltjes draaien. Het omzetdoel voor de maand mei is €37.000. In april werd het omzetdoel ruimschoots gehaald, was toen te zien. Duurzaam en ook transparant, zou je kunnen zeggen.

‍